|
Sümela
(Meryemana Manastırı) :
Trabzon'un Maçka ilçesinin güneyinde Karadağın bir tepesinin yamacına
yapılmış olan bu manastıra halk tarafından Meryemana manastırı
söylenir. Meryem(panaghia) adına kurulan bu manastırın, gerekçe "SUMELA"
adının esasını, kara-siyah karanlık anlamına gelen Melas kelimesinden
aldığı söylenir. Semavi Eyice'ye göre;"evvelce burada saygı gören
siyah Meryem tasvirinden Sumela adını aldığı ve bu dağın adıda
manastırdan dolayı Oros Mela-karadağ olduğu"kabul edilir.
Sumela Manastırının kuruluşu efsaneye göre: iki Atina'lı Barbabas ile
yeğeni Sophronios rüyalarında Hz.Meryem'i görmüşler, rüyada Meryem
onlara bir manastır yaptırmalarını ve yerini, nasıl gideceklerini
tarif etmiştir.
Bunlar St.Luka!nın yaptığı rivayet olunan tabloyu da beraberlerinde
alarak yola çıkıyorlar, deniz yoluyla Trabzon'a gelip, karadağın sarp
yamacında kiliseyi kurmak için karar kılıyorlar ve Theodosios devrinde
(375-395)ilk kaya kilisesini kurarlar. Bu tarih, tesisn kesin kuruluş
tarihi değilse de bahsedilen tarihler arasında yapıldığı sanılıyor.
Bazı araştırmacılara göre de burası M.S.385 yılında bazılarına göre
ise 472 yılında yapıldığı belirtilmektedir.
Bu tarihler ve efsaneler bir tarafa bırakılacak olursa, manastırın
tarihini Trabzon komnenosları devrinden sonra incelemek mümkündür.
Trabzon komnenoslarından III.Alexios burasını yeni bir tesis halinde
1360 yılında inşa ettirerek 17 metre yüksekliğinde, 40 metre
uzunluğunda, 14 metre genişliğinde 72 odalı bir tesis yaptırmıştır.
Trabzon kralları bu manastıra vermiş oldukları hediye ve haklarla,
halkın desteğini sağlamışlardır.
Trabzon, Türkler tarafından alındıktan sonra, Osmanlı sultanları bu
manastırın haklarına dokunmamışlardır. Manastıra Yavuz I.Selim
(1512-1520) iki şamdan armağan etmiştir. Ayrıca Trabzon fatihi II.Mehmed'in
de manastırın haklarını tanıdığını bildiren bir fermanı muhafaza
ediliyordu.Yine Sultan I.Beyazıt, I.Selim, II.Selim, III.Murat,
İbrahim, IV.Mehmet, II.Süleyman, Mustafa ve III.Ahmet tarafından
verilmiş fermanların bulunduğu bildirilmektedir.
1962 yılında merdivenleri ile kapısı tamir ettirilerek turistlerin
ziyaretine elverişli bir duruma getirilmiş olan görkemli yapı
görenlerin hayranlığını uyandırmaktadır.1972 yılında ise ören yeri
olarak ziyarete açılan yapı'ya orman içersinden 25-30 dakikalık bir
patika yolla ulaşıldığı gibi, manastırın 200 metrelik yakınına küçük
vasıtalarla da ulaşılabilir.
Manastırın bulunduğu alan Orman Bakanlığınca Milli Parklar statüsüne
alınmış olup Kültür Bakanlığınca da aslına uygun olarak onarımı devam
etmektedir.
Trabzon'un turizminde önemli bir yer tutan Sumela Manastırını kente
gelen her bireyin mutlaka gezmesi gereklidir. |
